Ehl-i Sünnet'in meþhur âlimlerinden Ýmam Tahâvî (rh.a.), "el- Akidetu't - Tahâviyye " veya "Beyanu Akîdeti ehli's-Sünne ve'l - Cemaa" adlý akîde risâlesinde, "Evliyâullah " konusunda Ýslâm ulemâsýnýn ortak görünüþünü ve bu konudaki inancý þöyle beyan ediyor:
Mü'minlerin tümü, Rahmân 'ýn velîleridir. Allah katýnda en deðerlileri ise, daha itaatkâr olanlarý ve Kur'ân'a en çok uyanlarýdýr."1
Rahmân Allah'ýn velîleri olan mü'minlerin özellikleri nelerdir? Mü'minler kimdir? Âlemlerin Rabbi Allah'ýn velîleri, yani dostlarý olmalarýný nasýl saðlamýþlardýr? Sorularýnýn cevablarýný , içinde hiçbir çeliþki bulunmayan ve muttakîlere hidayet rehberi olan hayat Kitabýmýz Kur'ân-ý Kerim'de olduðu gibi gündeme getirmek ve yegâne önderimiz Rasulullah Muhammed (s.a.s.)'in beyanlarýndan hareketle anlayýp anlatmak gerekir!..
Þöyle buyurur yegâne Rabbimiz ve Ýlâhýmýz Allah Teâlâ:
"Haberiniz olsun, Allah'ýn velîleri, onlar için korku yoktur, mahzun da olmayacaklardýr.
Onlar, iman edenler ve takvalý davrananlardýr.
Müjde, dünya hayatýnda ve ahirette onlarýndýr. Allah'ýn sözleri için deðiþiklik yoktur. Ýþte büyük kurtuluþ ve mutluluk budur."2
Rabbimiz Allah, ayetlerinde apaçýk beyan buyurdu ki, Allah'ýn velîleri, yani dostlarý:
"Ýman edenler ve ( Allah'dan ) sakýnanlardýr."
Katýksýz iman ve Rasulullah (s.a.s)'i örnek edinerek yapýlan salih ameller sonucu takva!..
Allah'ýn velîlerinin özelliði iman ve takvadýr... Ýçine þirk karýþmamýþ, küfürden arýndýrýlmýþ iman ile içine riyâ, gurur ve kibir karýþmamýþ takva!
Gökte de Ýlâh, yerde de Ýlâh Allah Teâlâ, velîleri olan mü'min müslüman kullarýnýn iman ediþleri konusunda þöyle buyurur:
"Rasul, kendisine Rabb'indan indirilene iman etti, mü'minler de. Tümü Allah 'a, meleklerine, kitablarýna ve Rasullerine inandý."
"Mü'min olanlar, ancak o kimselerdir ki, Allah'a ve Rasulüne iman ettiler, sonra hiçbir kuþkuya kapýlmadan Allah yolunda mallarýyla ve canlarýyla cihad ettiler. Ýþte onlar, sadýk olanlarýn tâ kendileridir."4
"Allah'a ve o'nun Rasulüne iman edenler, iþte onlar Rabbleri katýnda sýddîklar ve þehid (veya þahid)lerdir. Onlarýn ecirleri ve nûrlarý vardýr."5
"Onlar, gaybe inanýrlar, namazý dosdoðru kýlarlar ve kendilerine rýzýk olarak verdiklerimizden infâk ederler.
Ve onlar, sana indirilene, senden öce indirilenlere iman ederler ve ahirete de kesin bir bilgiyle inanýrlar.
Ýþte bunlar, Rabblerinden olan bir hidayet üzeredirler ve kurtuluþa erenler bunlardýr."6
"Ki onlar, Benim ayetlerime iman edenler ve müslüman olanlardýr."7
Muvahhîd mü'minler, böyle iman ettiler ve imanlarýný, en büyük zulüm olan þirkten korudular, küfür karýþtýrmadýlar... Misak ânýnda Rabbleri Allah'a verdikleri sözde durdular ve sadýklardan, sýddîklardan, salihlerden oldular...
Evliyâullah olan muvahhîd mü'minler, Rableri ve Ýlâhlarý Allah Azze ve Celle tarafýndan böyle beyan olunurken, yegâne önderleri Rasulullah (s.a.s) tarafýndan da bu özellikleriyle beraber ayrýca þu þeklide anlatýlmýþtýr:
Ebu Hüreyre (r.a.)rivayet eder.
Rasulullah (s.a.s) þöyle buyurur:
"Mü'min, insanlarýn canlarý ve mallarý hususunda emniyet ettikleri kiþidir."8
Abdullah b. Amr (r.a.) anlatýyor:
Rasulullah (s.a.s.):
"Mü'minin kim olduðunu biliyor musunuz? diye sordu.
Ashab:
-Allah ve Rasulü daha iyi bilir, dediler.
Rasulullah (s.a.s.):
"Canlarý ve mallarý konusunda diðer insanlarýn kendisine güvendiði kiþidir."9
Tevhid ehli ve katýksýz iman etmiþ olan muvahhid mü'minler hem akîde konusunda, hem de amel konusunda emin þahsiyetlerdir… Onlar, Allah Teâlâ'ya velî olmuþ, Allah da onlarýn velîsidir… 10 Onlar, Allah'ý sever, Allah da onlarý sever… 11 Onlar, Allah'dan razý olmuþlardýr, Allah da onlardan razý… 12
Bu muvahhîd mü'minler, imanýn ve Tevhidin hakikatýný kavramýþ, imanýn tadýný tatmýþlardýr...
Abbas b. Abdulmuttalîb (r.a.)'ýn rivayetiyle Rasulullah (s.a.s.) þöyle buyurur:
"Ýmanýn tadýný, Rabb olarak Allah'a, din olarak Ýslâm'a, Rasul olarak da Muhammed'e razý olan tatmýþtýr."13
Ýmam Muhyiddin en-Nevevî (rh.a.), bu hadisin þerhinde þunlarý kaydeder:
"Ýmanýn tadýný alýr.” et-Tahrir Sahibi (rh.a.)dedi ki:
-Bir þeye razý oldum, ona kanaat getirdim, onunla yetindim, onunla birlikte baþkasýný istemiyorum demektir. Buna göre hadisin anlamý, yüce Allah'dan baþkasýný istemezse, Ýslâm yolundan baþka bir yolda yürümezse, Muhammed (s.a.s.)'in Þerîatý'na uygun olmayan yolu izlemezse demek olur. Þüphesiz bu nitelikte olan bir kimsenin kalbine imanýn tadý ulaþýr ve böyle bir kiþi de onun tadýný almýþ olur.
Kadý Iyaz (rh.a.)dedi ki:
-Hadisin anlamý þudur: Böylesinin imaný sahih olur, o iman ile nefsi rahat ve huzur bulur, o iman onun içinde iyice yer etmiþ olur. Çünkü onun, sözü geçenlere razý olmasý, Allah'ý tanýmasýnýn sabit, basiretinin derinlikli olduðuna, imanýn kalbinin içine kadar karýþtýðýna bir delildir. Çünkü bir iþte razý olana o iþ kolay gelir. Mü'minin de kalbine iman girecek olursa, yüce Allah'a itaatler ona kolay gelir ve onlardan lezzet alýr.
Allah, en iyi bilendir."14
Âlemlerin Rabbi Allah'ýn velîleri, Allah'dan baþka hüküm koyucu hak Ýlâh olmadýðýna iman eder, Allah'dan baþka hüküm koyucu, yani yaþama makamýnda bulunan bütün taðutlarý redderler. Ýslâm yolundan baþka bir yolda yürümez, en son Nebî ve en son Rasul Muhammed (s.a.s.)'in þerîatý'ndan baþka bir hukuk sistemi kabul etmezler... Çünkü Allah Teâlâ'nýn razý olduðu din, yani hayat düzeni yalnýz ve yalnýz Ýslâm'dýr... Ýslâm'ý bir yana býrakýp beþerin hevâsýndan meydana getirdiði beþerî ve taðutî hangi düzeni benimsemiþ olandan asla kabul etmeyeceðini beyan buyuran yegâne Rabb ve Ýlâh Allah Teâlâ'dýr...
Þöyle buyurur Âlemlerin yegâne Rabbi ve Ýlâhý Allah Azze ve Celle:
"Bugün size dininizi kemâle erdirdim, üzerinizdeki nimetlerimi tamamladým ve size din olarak Ýslâm'ý razý olup seçtim."15
"Kim Ýslâm'dan baþka bir din ararsa (veya benimserse), asla ondan kabul edilmez. O, ahirette de kayba uðrayanlardandýr."16
Allah'ýn velî kullarý olan Muvahhîd mü'minler, Allah'dan baþka hüküm koyucu rab, Ýslâm'dan baþka hayat düzeni, Kur'ân'dan baþka hayat kitabý ve Rasulullah Muhammed (s.a.s.)'den baþka önder kabul etmezler... Beþerî ve taðutî düzenlerin hiçbirini diðerinden ayýrt etmeden redderler... Bu, onlarýn imanýn gereðidir...
Ýbn Abbas (r.anhuma) rivayet eder.
Rasulullah (s.a.s.)þöyle buyurur:
"Kiþiye iman olarak:
-Allah'ý Rabb, Muhammed'i peygamber ve Ýslâm'ý da din olarak kabul edip razý oldum, demesi yeterlidir."17
Böyle katýksýz bir iman ile inanan Allah'ýn velî kullarý olan muvahhîd mü'minler, hevâsýndan söz söylemeyen ve ancak kendisine vahyedîlen hakikatlarý beyan eden18 yegâne önderleri Rasulullah (s.a.s.) tarafýndan cennet ile müjdelenmiþlerdir... Allah'ýn razý olduðu iman ile inanan ve imanlarýnýn gereði olan salih amelleri, hayat örnekleri Rasulullah (s.a.s.)'in Sünneti üzere iþleyerek takvaya ulaþan "Evlîyâullah mü'minler", emrolunduklarý gibi dosdoðru olmaya bütün imkânlarýyla gayret eden þahsîyetlerdir...
Ebu Saîd el- Hudrî (r.a.)'dan.
Rasullullah (s.a.s.)þöyle buyurur:
"Her kim, Rabb olarak Allah'a, din olarak Ýslâm'a, peygamber olarak da Muhammed'e razý olursa, o kimseye cennet vâciptir."19
Sevbân (r.a.)'dan.
Rasulullah (s.a.s.) þöyle buyurdu:
"Her kim, akþama (ve sabaha) vardýðý zaman:
-Rabb olarak Allah'a, din olarak Ýslâm'a ve peygamber olarak da Muhammed'e razýyým, derse, (kýyamet günü) kendisini memnun etmesi Allah üzerine hak olur."20
Gerek ferdin, gerek toplumun, siyasî, ekonomî, hukukî, ahlakî, ailevî, sosyal ve eðitim hayatýna egemen olan hükümlerin Allah'ýn hükümleri olmasýna razý olmak ve Allah'dan baþka hüküm koyucu hiç kimseye razý olmamak, kabul etmemek ve reddetmek, Allah'ýn velîlerinin imanlarýnýn gereðidir... Çünkü Allah'ýn velîleri olan muvahhîd mü'minler, yegâne Rabb ve Ýlâh Allah'a verdikleri "Misak Ahdi"nde sadýk olan Allah'ýn kullarýdýr...
"Hani Rabbin, Âdemoðullarýnýn sýrtlarýndan zürriyetlerini almýþ ve onlarý kendi nefislerine karþý þahidler kýlmýþtý: 'Ben, sizin Rabbiniz deðil miyim? ' (demiþti de) onlar : 'Evet (Rabbimizsin), þahid olduk' demiþlerdi. (Bu,) Kýyamet günü: ' Biz bundan habersizdik' dememeniz için."21
"Mü'minlerden öyle erkek-adamlar vardýr ki Allah ile yaptýklarý ahîde sadakat gösterdiler. Böylece onlardan kimi adaðýný gerçekleþtirdi, kimi beklemektedir. Onlar, hiçbir deðiþtirme ile (sözlerini) deðiþtirmediler.
Çünkü Allah, (sözüne baðlý kalýp doðru olan ) sadýklarý sadakatlerinden dolayý mükafatlandýracak."22
Allah'ýn velîleri olan mü'minler, hayat nîzamý olarak yalnýzca Ýslâm'a razý olur, Ýslâm'dan baþka hiçbir düzene rýzalarý yoktur... Hiçbir gayr-i Ýslâm'ý düzeni benimsemez, ona meyletmez, taraftar olmaz!.. Allah'ýn velîleri için, gerek ferdî, gerek toplumsal hayata egemen olacak düzen yalnýzca Ýslâm olmalýdýr... Böyle inanýr, böyle hareket ederler...
Çünkü:
"Hiç þüphesiz din, Allah katýnda Ýslâm'dýr."23
Allah'ýn velîleri, yani dostlarý, onlara korku yok ve mahzun da olmayacaklar... Çünkü onlar, muvahhîddirler ve mümindirler...
Ýman etmiþ, imanlarýna þirk karýþtýrmamýþ, küfür bulaþtýrmamýþlar... Ýman, katýksýz bir hâlde kalblerini ihâta etmiþ ve onlara tadýndan tattýrmýþtýr...
Enes(r.a.) rivayet eder.
Rasulullah (s.a.s.) þöyle buyurur:
"Kimde üç þey bulunursa, imanýn tatlýlýðýný tatmýþ olur:
Allah ile Rasulü, kendisine baþkalarýndan daha sevgili olmak.
Bir kimseyi sevmek, fakat yalnýz Allah için sevmek.
(Allah onu, küfür ve þirkten kurtardýktan sonra) yine küfre dönmekten, ateþe atýlacakmýþçasýna hoþlanmamak."
Allah ve Rasulüne herkesten ve her þeyden daha çok seven, sevdiði þeyleri Allah için seven ve Rabbi Allah onlarý þirkten, küfürden kurtarýp hidayet nâsip ettikten sonra, tekrar þirke- küfre dönmektense, ateþe atýlmayý tercih eden muvahhîd mü'minler, Allah'ýn velîleri, yani dostlarýdýr...
Tamamen Tevhîd'e dönüþmüþ imanlarýyla yegâne önderleri Rasulullah Muhammed (s.a.s)'i örnek edinerek ibadet eden evliyâullah kullar, takva ehli muttakî kullardýr... Hidayet rehberleri, hayat Kitabýmýz Kur'ân-ý Kerim'dir... Çünkü Kur'ân, ancak muttakîlerin hidayet rehberidir...
"Elif, Lâm, Mîm.
Bu, kendisinde þübhe olmayan, muttakîler için yol gösterici bir kitabdýr."25 buyuran Rabbimiz Allah Teâlâ, Âdem(a.s.)'ýn oðlunun lisânýyla:
"Allah, ancak muttkîlerden kabul eder."26 hakikatini beyan buyurur...
"Mü'min ve muttakî olanlardýr" Allah'ýn velî kullarý... Mü'min, katýksýz iman eden, muttakî, takva sahibi olan...
Hep beraber Allah'ýn, gökten yeryüzüne uzatýlmýþ ipi olan Kur'ân'a sarýlmýþ, daðýlmamýþ, parçalanmamýþ, birbirlerine kardeþ ve velî olmuþlardýr evlîyâullah kullar...
Yalnýz Allah'a kul olmuþlardýr... Kullara kul olmaktan kurtulmuþ, hevâya kul olmayý reddedip, kendisine ibadet etmek için yaratýldýklarý Âlemlerin Rabbinden baþka yasama yetkisine sahib bütün makam ve mevki sahiblerinin uyduruk yasalarýný asla kabul etmemiþlerdir. Allah'ýn velîleri olan mü'min muttakî þahsiyetler...
Evlîyâullah kullar, Rabbleri Allah'ýn sevdiði ve razý olduðu þekilde o'na kul olmuþ, Allah'ýn dinine yardým etmiþ, böylece Allah'ýn yardýmýný hakk etmiþlerdir...
Þöyle buyurur Rabbimiz Allah Teâlâ:
"Ey iman edenler, eðer siz Allah'a (Allah adýna Ýslâm'a ve müslümanlara) yardým ederseniz, o da size yardým eder ve sizin ayaklarýnýzý saðlamlaþtýrýr."27
"Allah, kendi(dini)ne yardým edenlere kesin olarak yardým eder. Þübhesiz Allah, güçlü olandýr, Azîz olandýr."28
"Ýman edenlere yardým etmek ise, Bizim üzerimize bir haktýr."29
Ebu Hüreyre (r.a.)'ýn rivayetiyle Rasulullah (s.a.s.) þöyle buyurur:
"Allah þöyle buyurdu:
- Her kim Beni tanýyan ve ihlâs ile bana ibadet eden bir velîme düþmanlýk ederse, Ben de ona harb Ýlân ederim.
Kulum Bana, kendisine farz kýldýðým þeylerden daha sevgili olan bir þeyle yaklaþamaz. Kulum Bana, nafile ibadetlerle de yaklaþmaya devam eder. Nihayet Ben, onu severim. Ben, kulumu sevince de artýk onun iþitir kulaðý, görür gözü, tutar eli, yürür ayaðý olurum. Diliyle de her ne isterse muhakkak onlarý da kendisine ihsân ederim. Bana sýðýnmak isteyince de muhakkak kulumu sýðýndýrýr, korurum."30
Ýmam Tahâvî (rh.a.)'in "Akîde Rîsâlesi"ni þerh eden Ýbn Ebi'l-Îzz el-Hanefî (rh.a.), " el-Akîdetü't Tahavîyye ve Þerhi"adlý eserinde þunlarý beyan eder:
"Yüce Allah'ýn mü'minleri velî edinmesi, O'nun rahmet ve ihsânýndandýr. Bu, yaratýlmýþlarýn birbirlerini, ihtiyaçtan dolayý velî (dost) edinmelerine benzemez. Yüce Allah þöyle buyurmaktadýr:
"Ve de ki: ' Çocuk edinmemiþ, mülk(ve hakimiyetin)de hiçbir ortaðý olmayan, acze düþüp de velî(dost ve yardýmcý) edinmeyen Allah'a hamdolsun."(Ýsra, 17/111)
Buna göre yüce Allah'ýn, acze düþüp velî (dost ve yardýmcý )edinmesi söz konusu deðildir. Aksine güç ve izzet, bütünüyle Allah'ýndýr. O, kendisine yardýmcý olacak bir velî edinmeye ihtiyacý bulunan hükümdarlara ve baþkalarýna benzemez.
Velîlik, bir açýdan imana benzer. O zaman Þeyh'in (Ýmam Tahavî'nin) maksadý þu olur: Velîliðin aslý itibarýyla bütün velîler birbirine eþittir. Ancak bunun Kâmil olaný eksik olaný vardýr. Kemâl derecede velîlik, takva sahibi mü'minler için söz konusudur.31 Nitekim yüce Allah þöyle buyurmaktadýr:
"Haberiniz olsun, Allah'ýn velîleri, onlar için korku yoktur, mahzun da olmayacaklardýr.
Onlar, iman edenler ve takvalý davrananlardýr.
Müjde, dünya hayatýnda ve ahirette onlarýndýr. Allah'ýn sözleri için deðiþiklik yoktur. Ýþte büyük kurtuluþ ve mutluluk budur."(Yunus,10/62-64)
Buradaki, 'onlar iman edenler ve takvalý davrananlardýr.'buyruðu, iman edip takva sahibi olanlarýn 'Allah'ýn velîsi' olduklarýný ve bunun, onlarýn bir özelliði olduðunu ortaya koymaktadýr. Bu üç ayet-i kerimede sözü edilen va'dlere lâyýk olanlar da onlardýr. Bu ise, sadece çok oruç tutmakla, çok namaz kýlmakla, üstü baþý yýrtýk pýrtýk olmakla ya da rîyâzetle (bedenî mahrumiyetlere katlanmakla) olacak bir þey deðildir. Bu, ancak Allah'ýn sevdiði ve gazab ettiði hususlarda O'na muvâkatla (yani sevdiklerini sevip, gazap ettiklerini gazab gazablanmakla) mümkündür."32
Gerek erkek olsun, gerek kadýn olsun katýksýz iman edip takvalý olanlar Allah'ýn velî kullarý olan muvahhîd mü'minlerdir...Allah Teâlâ, erkek olsun, kadýn olsun bütün insan kullarýný yalnýzca kendisine ibadet etsinler diye yaratmýþtýr...33 Ýnsanlar, yaratýlýþ gayelerine uygun iman ile ibadet ettikleri zaman Allah'ýn Evliyâsý olan kullar olurlar...
Ýbn Abbas(r.anhuma)rivayet eder.
Rasulullah(s.a.s.) þöyle buyurdu:
"Haberiniz olsun, Allah'ýn velîleri, onlar için korku yoktur, mahzun da olmayacaklardýr."(Yunus10/62) ayetinin anlamý, onlar anýldýðýnda, Allah hatýra gelir, demektir."34
Ýbn Abbas (r.anhuma) anlatýyor:
Bir adam, Rasulullah (s.a.s.)'e
-Ya Rasulullah, Allah'ýn velîleri kimlerdir? diye sordu.
Rasulullah (s.a.s.) þöyle buyurdu:
"Onlar, görüldükleri vakit Allah Teâlâ'yý hatýrlatan kimselerdir."35
Esmâ bint Yezid (r.anha) anlatýr:
Rasulullah (s.a.s.)þöyle buyurdu:
"Dikkat ediniz! Ben, size en hayýrlý olanýnýzý bildireyim mi?"
Ashab:
-Belâ (yani bize bildir) ya Rasulullah, dediler.
Rasulullah (s.a.s.):
"Sizin en hayýrlýnýz o (mü'min) kimselerdir ki, görüldükleri zaman Allah Azze ve Celle hatýrlanýr."36
Enes b. Mâlik(r.a.)anlatýyor:
Rasulullah(s.a.s.) þöyle buyurdu:
"Þübhesiz insanlardan, Allah'a yakýn olanlar vardýr."
Ashab:
- Ya Rasulullah, Allah'a yakýn insanlar kimlerdir? diye sordular.
Rasulullah(s.a.s.):
"Onlar, Kur'ân ehli, Allah ehli ve Allah'ýn hâs kullarýdýrlar."buyurdu.37
Ýþte Allah'ýn velîleri olan muvahhîd ve muttakî mü'min müslümanlar bunlardýr!..
"Müjde, dünya hayatýnda ve ahirette onlarýndýr. Allah'ýn sözleri için deðiþiklik yoktur. Ýþte büyük kurtuluþ ve mutluluk budur."38
"O gün, mü'min erkekler ile mü'min kadýnlarý, nûrlarý önlerinde ve saðlarýnda koþarken görürsün.'Bugün sizin müjdeniz, içinde ebedî kalýcýlar(olduðunuz), altýndan ýrmaklar akan cennetlerdir.'
Ýþte büyük kurtuluþ ve mutluluk budur."39
Dipnot
1) Dr. Arif Aytekin, Ehl-i Sünnet Ýnanç Esaslarý - Tahavî ve Akîde Risâlesi, Ýst. T.y. Sh. 58, Md. 63. (Arabça Metliyle tahkikili neþir)
2) Yunus, 10/62-64
3) Bakara, 2/185
4) Hucurat, 49/15. Ayrýca bkz, Nur, 24/62.
5) Hadid, 57/19.
6) Bakara, 2/3-5 Ayrýca bkz. Neml, 27/3. Lokman, 31/4.
7) Zuhruf, 43/69
8) Sünen-i Timizî, Kitabu'l - Ýman, B. 12, Hds. 2762.
Nûreddin el - Heysemî, Sahih-i Ýbn Hibbân Zevâidi, çev. Hanefi Akýn, Ýst. 2012, C. 1, Sh. 64, Hds. 26.
Nûreddin el- Heysemî, Mecmau'z - Zevâid, çev. Adem Yerinde, Ýst. 2007, C. 1, Sh. 138, Hds. 168. Ebu Ya'lâ ve Bezzâr'dan.
9) Ýmam Ahmad b. Hanbel, Müsned, çev. Hüseyin Yýldýz, Vdð. Ýst. 2013, C. 1.Sh. 235, Hds.257. Sh. 237, Hds. 262. Sh 298-299, Hds. 376-379.
Ýmam Taberânî Hadislerle Ýslâm - Mu'cemu'l - Evsat çev. Ýsmail Mutlu - Ayþenur Kade, Ýst. 2003, Sh. 263, Hds. 180 (Ayný nûsha: C. 1, Hds. 234).
Nûreddin el- Heysemî, Sahih-i Ýbn Hibbân Zevâidi, C. 1, Sh. 63, Hds. 25.
10) Rabbimiz Allah Teâlâ þöyle buyurur:
"Allah, Ýman edenleri velîsi ( dost ve desdekleyicisi) dir. Onlarý, karanlýktan nûra çýkarýr." Bakara, 2/257.
11) "Ey iman edenler, içinizden kim dininden geri döner (irtidâd eder)se, Allah (yerine) kendisinin onlarý sevdiði, onlarýn da kendisini sevdiði, mü minlere karþý olacak gönüllü, kâfirlere karþý ise güçlü ve onurlu, Allah yolunda cihad eden ve kýnayýcýnýn kýnamasýndan korkmayan bir topluluk getirir." Mâide, 5/54.
12) Ýman edip salih amellerde bulunanlar ise, iþte onlar da, yaratýlmýþlarýn en hayýrlýlarýdýr.
Rabbleri katýnda onlarýn ödülleri, içinde ebedî kalýcýlar olmak üzere altýndan ýrmaklar akan Adn cennetleridir. Allah, onlardan razý olmuþtur, kendileri de O'ndan razý kalmýþtýr. iþte bu, Rabbinden içi titreyerek korku duyan kimse içindir." Beyyine, 98/7-8. Ayrýca bkz. Mâide, 5/119.
13) Sahih-i Müslim,, Kitabu'l Ýman, B. 11, Hds. 56.
Sünen-i Tirmizî, Kitabu'l - Ýman, B.10, Hds. 2758.
Ýmam Ahmed b. Hambel, Müsned, C.1, Sh.225-226, Hds.236-237.
14) Ýmam Muhyiddin en - Nevevî, Sahih-i Müslim þerhi - el - Min'hac, çev. M. Eryarsoy, Ýst. 2012, C. 1, Sh. 503.
15) Mâide, 5/3
16) Âl-i Ýmrân, 3/85.
17) Ýmam Tabarânî, Hadislerle Ýslâm - Mu'cemu'l - Evsat, Sh.51, Hds.1. (Ana nüsha: C. 82, Hds. 7468).
Nûreddin el - Heysemî, Mecmau'z - Zevâid, C. 1, Sh. 134, Hds.162.
18) Kendisinden baþka hüküm koyucu hak Ýlâh bulunmayan Allah Teâlâ þöyle buyurur:
"O (Rasul), Hevâsýndan (kendi istek, düþünce ve tutkularýna göre) konuþmaz.
O (söyledikleri, yanlýzca vahyolunan bir vahyidir." Necm, 53/3-4.
19)Sahih-i Müslim, Kitabu'l - Ýmâre,B. 31, Hds. 116.
Sünen-i Ebu Davud, Kitabu'l - Vitr, B.26, Hds. 1529.
Sünen-i Nesâî, Kitabu'l, Cihad, B.18, Hds. 3117.
Hâkim en- Nîsâbûrî, el- Müstedrek Ale's- Sahihayn, çev. M. Beþir Eryarsoy, Ýst. 2013, C.3, Sh.402, Hds. 1947.
Ýmam Nesâî, es- Sünenü'l Kübra, çev. Hüseyin Yýldýz, Ýst. 2011, C.4, Sh.377, Hds. 4324. C.9, Sh. 20, Hds. 9748-9749.
20) Sünen-i Tirmizî, Kitabu'd- Daavat, B.12, Hds.3611.
Sünen-i Ebu Davud, Kitabu'l- Edeb, B.100-101, Hds.5072.
Sünen-i Ýbn Mace, Kitabu'd-Duâ, B. 14, Hds. 3869.
Ýmam Ahmed b. Hanbel, Müsned, C. 10, Sh. 342-345, Hds. 14519-14523.
Hâkim en-Nîsâbûrî, el-Müstedrek, C. 3, Sh. 403, Hds. 1948.
Ýmam Nesâî, es-Sünenü'l-Kübrâ, C. 9, Sh. 19, Hds. 9747.
21) A'râf, 7/172.
22) Ahzab, 33/23-24.
23) Âl-i Ýmrân, 3/19.
24) Sahih-i Buhârî, Kitabu'l-Ýman, B. 8, Hds. 9.
Kitabu'l-Ýkrâh, B. 1, Hds. 2.
Sahih-i Müslim, Kitabu'l-Ýman, B. 15, Hds. 67-68.
Sünen-i Tirmizî, Kitabu'l-Ýman, B. 10, Hds. 2759.
Sünen-i Nesâî, Kitabu'l-Ýman, B. 2, Hds. 4954-4956.
25) Bakara, 2/1-2.
26) Mâide, 5/27.
27) Muhammed, 47/7.
28) Hacc, 22/40.
29) Rum, 30/47.
30) Sahih-i Buhârî, Kitabu'r-Rikâk, B. 38, Hds. 89.
Sünen-i Ýbn Mace, Kitabu'l-Fiten, B. 16, Hds. 3989. (Ýlk bölüm)
Beyhakî, Kitabü'z-Zühd, çev. Enbiya Yýldýrým, Ýst. 2000, Sh. 228, Hds. 798.
Ýmam el-Beyhakî, el-Erbâun es-Suðra, çev. Mehmet Emin Akýn, Ank. 2006, Sh. 99.
Ýmam Ahmed b. Hanbel, Müsned, C. 16, Sh. 122, Hds. 23146.
Ebu Nuaym el-Ýsfehânî, Hilyetu'l-Evliyâ ve Tabekatu'l-Asfiyâ, çev. Hüseyin Yýldýz, Vdð. Ýst. 2015, C. 12, Sh. 180. Hds. 4026.
Ýbn Ebî'd-Dünya, Ýbn Ebî'd-Dünya Küllüyatý - Hadislerde Evliyâ, çev. Abdulkadir Kabakçý, Ýst. 2013, C. 3, Sh. 400, Hds. 45.
Kuzâî, Þihâbu'l-Ahbâr Tercümesi, çev. Prof. Dr. Ali Yardým, Ýst. 1999, Sh. 261, Hds. 877-878.
Ýbn Hacer el-Askalânî, el-Metâlibu'l-Âliye, çev. Adem Yerinde, Ýst. 2010, C. 1, Sh. 238. Hds. 505. Ebu Ya'lâ ve el-Mevsilî, Müsned'den.
Nûreddin el-Heysemî, Mecmau'z-Zevâid, çev. Adem Yerinde - Mahmut Bilici, Ýst. 2008, C. 4, Sh. 133, Hds. 3498.
Taberânî, el-Mucemu'l-Evsat'dan, C. 18, Sh. 92-93, Hds. 17949-17953. Bezzâr, Ebu Ya'lâ ve Taberânî'den.
31) Bu Ýfade, bize þu ayeti hatýrlatýyor:
" Ey insanlar, gerçekten Biz sizi, bir erkek ve bir diþiden yarattýk ve birbirinizle tanýþmanýz için sizi halklar ve kabileler (þeklinde) kýldýk. Þübhesiz Allah katýnda sizin en üstün (kerim) olanýnýz, (ýrk ya da soyca deðil) takvaca en ileride olanýnýzdýr. Þübhesiz Allah, bilendir, haber alandýr." Hucurat, 49/13.
32) Ýbn Ebi'l-Ýzz el-Hanefî, el-Akîdetu't-Tahâviyye ve Þerhi, çev. M. Beþir Eryarsoy, Ýst. 2014, Sh. 424. (4. Baský)
33) Bkz. Zariyat /51-56.
34) Nûreddin el-Heysemî, Mecmau'z-Zevâid, C. 17, Sh. 32, Hds. 16778. Taberânî rivayet etti. Ravileri güvenilirdir.
35) Abdullah b. Mübarek, Kitabü'z-Zühd ve'r-Rekâik, çev. Abdullah Samed Afaracý, Ýst. 2015, Sh. 72, Hds. 218.
Nûreddin el-Heysemî, Mecmau'z-Zevâid, C. 17, Sh. 33, Hds. 16779. Bezzâr'dan.
Celâleddin es-Suyutî, el-Câmiu's-Saðir Min Ahâdîsi'l-Beþîri'n-Nezîr, çev. Hüseyin Yýldýz, Vdð. Ýst. 2013, C. 5, Sh. 88, Hds. 7544 (2801). Hâkim et-Tirmizî'den.
36) Sünen-i Ýbn Mace, Kitabü'z-Zühd, B. 4, Hds. 4119.
Ýmam Ahmed b. Hanbel, Müsned, C. 16, Sh. 476. Hds. 23927-23928.
Ýbn Ebi'd-Dünya, Ýbn Ebi'd-Dünya Külliyatý - Hadislerde Evliyâ, C. 3, Sh. 386, Hds. 16.
37) Sünen-i Ýbn Mace, Mukaddime, B. 16, Hds. 215.
Sünen-i Dârimî, Kitabu Fedâili'l-Kur'ân, B. 1, Hds. 3329.
38) Yunus, 10/64.
39) Hadid, 57/12.
