Burada eleþtirilen kiþi yada kurum, yapýlan eleþtiri iyi niyetli ise bu eleþtiriyi adeta 'nimet' bilmeli, önemsemeli, eleþtiri yapan kiþiye deðer vermelidir. Çünkü eleþtiren, eleþtirileni bir yönüyle 'düzelmek' ve sonuçta onun 'hayrýný' istemektedir. Bu da çok 'kutlu' bir davranýþtýr.
Ancak eleþtiri tek düze deðildir. Genel anlamda ikiye ayrýlýr. Birisi iyi niyetli ve yapýcý iken, diðeri kötü niyetli ve yýkýcýdýr.
YAPICI ELEÞTÝRÝ:
Düzeltmek ve 'ýslah' etmek için yapýlýr. Deðerlidir ve önemlidir. Bu tür eleþtirilerden korkulmaz, yapana kýzýlmaz, yersiz alýnganlýk gösterilmez, aksine desteklenir, saygý duyulur ve 'takdir' edilir!
Çünkü eleþtiriyi yapan kiþi sonuçta sizi düþündüðü ve hayrýnýzý istediði için size 'iyi niyetli' olarak bir eleþtiri yapar.
O bir dosttur..
YIKICI ELEÞTÝRÝ:
Düzelmek ve ýslah etmek için deðil, bozmak ve zarar vermek için yapýlan eleþtiridir. Ýyi niyetli deðildir ve maksadý baþkadýr. Sizin hayrýnýzý ve iyiliðinizi istemez! Çünkü sizden hoþlanmaz, derdi üzüm yemek deðil, baðcýyý dövmektir! Zaten bu tür eleþtiriler hemen belli olur.
Ancak tüm bunlar ile birlikte;
Yapýcý eleþtiri yapanlarý kýnamak, onlara kýzmak, onlarýn önünü kesmek, toplumda onlar ile ilgili adeta yaygara çýkarýp aþaðýlamak, onlarý küçük düþürmek asla doðru deðildir. Bu tür yaklaþýmlar saðlýklý bir ruh halinin sonucu deðildir!
Sonuçta;
'Yapýcý eleþtiri' ile 'yýkýcý eleþtiri' bir deðildir. Çünkü ikisinin amacý ve niyeti farklýdýr. Birisi 'düzeltmek' için yapýlýrken, diðeri tamamen 'yýkmak' için yapýlýr! Ýkisi birbirinden çok farklýdýr. Her ikisini ayný kefeye koymak doðru ve âdil deðildir.
Eðer bir yerde eleþtiriye muhatap olan kiþi yapýcý eleþtiriyi, yýkýcý eleþtiri gibi sayýyor ve ikisini ayný kefeye koyuyor ise biliniz ki o kiþi eleþtiriye hiç tahammülü olmayan 'kral ruhlu' bir insandýr!
'Kral ruhlu' insanlar hep kendisinin doðru olduðunu düþünür. Nefsini önemli ve yüce görür. Çünkü kendinin her dâim % 100 haklý olduðuna inanýr. Bunun aksini düþünenlere ise asla müsamaha gösteremez ve tahammül edemez.
Halbuki,
Yapýcý eleþtiri bir 'nimettir'. Yapýcý eleþtiri yapanlar kýnanmamalý ve gözden düþürülmemelir. Aksine dinlenilmeli ve anlaþýlmaya çalýþýlmalýdýr. Çünkü onlar dosttur ve bazen dostlar acý söyler!
Ayrýca dost her zaman bulunmaz. Dürüst dost çok büyük bir kazançtýr. Kaldý ki dost her zaman bize uygun da olacak deðildir. Bizim 'doðruya' uymamýz gerekir.
Her þeyin bizim istediðimiz gibi ve 'bize uygun' olmasýný istemek saðlýklý bir iç durum deðildir! Çünkü o zaman kendimizi 'merkeze' almýþ oluruz.
ÖZELEÞTÝRÝ
Bu anlamda eleþtirinin en deðerlisi; özeleþtiridir. Özeleþtiri, kiþinin kendisini görmesi, tartmasý ve eleþtirmesidir ki Allah (c.c) bunu âyet olarak övmüþtür Kýyâmet sûresinin ta baþýnda..
Bilelim ki,
Eleþtiriye tahammülü olmayanlar ise 'özeleþtirisi' olmayanlardýr! Sorunun ana kaynaðýda burasýdýr. Allah (c.c) onlara yardým etsin ve onlarý ýslah etsin inþaallah.
Selâm ile..
Abdülhamit Kahraman
[email protected]
