Zeka; Ýnsanda yaratlýþta var olan “anlama-kavrama” yeteneðidir. Bu yetenek hangi insanlarda diðerlerinde daha fazla ise o kiþilere zeki insanlar diyebiliriz. Zeka konuusu, bilimadamlarýný ve psikoloklarý oldukça düþündürmüþ, üzerinde birçok araþtýrma yapýlmýþtýr.

      Ýlk zamanlarda zeka ile akýl ayný þeyler olduðu zannedilirken, sonralarý bunlarýn birbirlerinden tamamen ayrý alanlar olduðu fark edilmiþ. Þimdilerde ise zeki insanlar ayrý bir katagoride deðerlendirilip, çocukluk yaþlarýndan ilerki yaþlarýna kadar geçirdiði tüm evreler özel bir eðitime tabi tutulmuþtur.

      Zeki insanlar karþýlaþtýklarý her problemi, her zorluðu kolayca halletmesini bilen insanlardýr. Anlayýþlarý ve ince zekalarý oldukça geliþkindir. Bu yüzden çoðu kez kendine güveni oldukça fazla olan insanlardýr.

       Genel anlamda zekayý, somut zeka ve soyut zeka olmak üzere iki katagoriye ayýrabiliriz.

       SOMUT ZEKA;

       Kiþinin hayatýnýn tüm alanýnda aðýrlýklý olarak somut konulara ilgi duymasý ve bunlaýrý daha kolay çözmesi anlamýna gelir. Somut zekaya sahip insanlar, matematik, fizik ve mühendislik alanlarý gibi tamamen somut rakamlara dayalý alanlarda baþarýlý olurlar. Karmaþýk problemleri çözme, Uzayýn derinliklerini anlama, yeni þeyler icat etme gibi konular onlarýn ilgi alanlarýdýr. Zihinleri hep bu yöne merak duyar. Felsefe, psikoloji, sosyoloji gibi rakamsamsal olmayan alanlar onlarýn hiç ilgisini çekmez. Dolayýsýyla bu alanlarda pek baþarý gösteremezler.

       SOYUT ZEKA;

       Kiþinin zekasýný rakamsal olmayan, gözlem, analiz ve yorum yaparak sonuca çýkma anlamýna gelebilecek felsefe, sosyoloji, psikoloji ve tarih gibi bilimlerde kendisini gösterir. Bu alanlar ve buna benzer daha birçok alan, soyut zekaya sahip kiþilerin merak alanlarýdýr. Bu tip insanlarýn gözlem ve tahlil yönleri oldukça geliþkindir. Düþünmeyi ve sonuca çýkmayý çok severler. Zekalarýný sonuna kadar kullanýrlar. sosyal bilimler onlar için en önemli alandýr. bir çoðu yönetici ruhludur. Düþündükleri ve belli bir sonuca çýktýklarý konularý mutlaka gerçekleþtirirler.

          ZEKÝ ÝNSANLARIN ÖZELLÝKLERÝ

      Bakýþlarý ve anlayýþlarý oldukça keskindir;

      Tüm zeki insanlar bir þeye baktýklarýnda onu çok iyi görebilirler. Ordaki tüm incelikleri ve aksak-lýklarý hemen farkedebilirler. Anlama kabiliyetleri çok geliþkin olduklarý için, birbirine benzer görülen iki objedeki detay farklýlýklarýný hemen anlayabilirler. Dikkatini baþka bir yöne yoðunlaþtýrmamýþsa hemen hiçbir konuda anlama probleni çekmezler. Çok dikkatli ve açýkgöz insanlardýr. Baktýklarý alanlardaki hiçbirþeyi kaçýrmazlar. Ak sütün içindeki ak kýlý görebilirler. Analiz ve sonuca çýkma kabiliyetleri oldukça geliþkindir.

      Hareketli ve aktif insanlardýr;

      Çoðunlukla hareketli ve hareketleride çok ranat ve serbesttir. Hiperaktif olduðu kabul edilen çocuklarýn bir çoðu zekidir. Çoðu zaman sakin olamazlar. Zekalarý sürekli birþeyler ürettikleri için adeta yerinde duramazlar.

       Duygulu insanlardýr;

      Ýç dünyalarý oldukça hareketli olmalarýna karþýn bu insanlar çoðunlukla duygusal insanlardýr. Ýnce bir ruh dünyalarý olduklarý için hemen kýrýlabilir yada üzülebilirler. Birçok insaný etkilemeyen bir hadise o insanlarý oldukça etkileyebilir. Bundan dolayý bazen içine kapanýk bir hal alýrlar. Ýnsanlarla konuþmayý istemez ve kabuðuna çekilirler.

       Kararlý ve azimli insanlardýr;

      Bir konuyu akýllarýna koydumu mutlaka onu gerçekleþtirmek isterlerler. Ýnandýklarý bir doðrudan kolaylýkla vazgeçmezler. Bundan dolayý bazen ýsrarcý ve inatçý olabilirler. Amacýna ulaþmak için, önüne çýkan engellere çok fazla aldýrýþ etmezler, bir kere inanmalarý yekterlidir, sonuna kadar giderler.

       Ýdealist insanlardýr;

       Tüm zeki insanlar hayata ve olaylara diðer insanlarýn baktýklarý gibi bakmazlar. Onlarýn gerçekleþtirmek istedikleri idealleri vardýr. Ve bu uðurda herþeyi göze alýrlar. Yaptýklarý iþleri en ideal þekil-de yapmak isterler. Kötünün iyisine yada ikinciliðe asla razý olmazlar. Her zaman ileriye dönük yaþarlar, fazla idealislikleri onlarý bazen hayalperest yapsada çoðunlukla gerçekçi ve ayaklarý yere basan insanlardýr.    

      Mükemmelci yönleri vardýr;

      Zeki insanlar herþeyin en iyisini en güzelini isterler, hiçbir zaman en iyinin bir altýna talip olmazlar.  Ýlgilendikleri her konunnun, o alandaki en iyisi ve en mükemmeli olsun isterler. Hatasýzlýðý ve kusursuzluðu severler. Bazen bu konuda çok ýsrarcý olduklarý için çevresindeki insanlarý zaman zaman sýkabilirler. Her þeye raðmen onlarýn elinden çýkan iþler çoðunlukla düþünerek ve dikkatli hareket ettikleri için kusursuza yakýndýr.

     Kendi düþüncelerine önem veren insanlardýr;

     Tüm zeki insanlar okumayý, araþtýrmayý ve bir sonuca çýkmayý çok severler. Sonuca çýktýklarý tüm düþüncelerin de doðru olduðuna inanýrlar. Bu yüzden onlarýn düþüncelerine alternatif getirilmesinden, itiraz edilmesinden hiç hoþlanmazlar. Bu konuda zaman zaman ýsrarcý olabilirler. Çoðu kez kendilerini merkeze koyduklarý için, karþýlaþtýklarý tüm düþünceleri kendi doðrularýna göre süzer/deðerlendirirler. Tüm bunlara raðmen zeki insanlar düþünce geliþtirmede ve problem çözmede diðer insan tiplerine göre oldukça baþarýlýdýrlar.

       Lider ruhlu insanlardýr;

      Zeki insanlar için doðuþtan lider insanlardýr denilebilir. Küçük yaþlardan itibaren, okulda, arkadaþlarý arasýnda sürekli ön plana çýkarlar. Hemen her konuda söyleyecek birþeyleri vardýr. Konuþmalarý ve istekleri sürekli emir kipindedir. Ýnsanlarýn kendisini mutlaka dinlemesini isterler. Çevresindeki insanlarýn durumlarýna göre hareket ederek, sürekle onlarý elinde tutmayý baþarýrlar. Sevecen ve babacan tavýrlarý vardýr. Bazen konuþmalarýnda çevresine karþý kýrýcý olsa bile hatasýnda ýsrarcý olmamaya çalýþýrlar. An-cak tüm bunlara karþýn hiç kimsenin onu idare etmesine müsade etmezler Onlarýn hayatlarýnda “benim hiç kimseye ihtiyacým yok” tavýrlarýný okumak mümkündür.

Bazen dikkafalý ve hafif ukâla tavýrlarý dikkat çekici olur.

      Sanata ve zevkine düþkün insanlardýr;

      Bu zamana kadar yaþamýþ sanatçýlarýn büyük bir kýsmý zeki insanlar arasýndan oluþmaktadýr. Zeki insanlar, estetik kaygýlarý ve sevgileri yüksek olan insanlardýr. Ýç görüleri ince insanlar oldukklarý için sanata da doðal yatkýnlýklarý vardýr. Sanat onlar için hayatýn estetiðidir. Giyiminde kuþamýnda objelerde, yaþamýn tüm alanlarýnda zevkine ve estetik kaygýlara çok dikkat ederler. Ýlgilendikleri sanat her dalýnda baþarýlý olurlar.     

      Hareketli ve aktif insanlardýr;

      Küçük yaþlardan itibaren çocuklarda normal üstü bir hareketlilik gözlemleyen ebeveynler çocuklarýný zeki bir insan olabileceðini akýldan hiç uzak tutmamalýdýrlar. Onlarýn davranýþlarý çoðu kez normal dýþý gözülebilir, aktif yada hiperaktif olabilirler, hatta bu belli bir sýkýntýda verecektir. Ancak unutulmamalýdýr ki zeki insanlar böyledirler.. Her zaman onlara anlayýþla ve olumlu bir bakýþ açýsýyla yaklaþýlmalýdýr. Onlar hiçbirzaman sakýn ve duraðan olamazlar. Sürekli birþeyler üretirler. Evin altýný üstüne getirebilirler, yani her þeyi karýþtýrabilirler. Ýlerki yaþlarýnda da bu durum devam edecektir. Okulda tüm hocalarýnýn haylazlýklarýndan ve yaramazlýklarýndan þikayet ettiði, kendilerinden býkkýnlýk duyulan insanlardýr. Batýda bu tür zeki insanlar, özel okullarda özel bir eðitime tabi tutulurlar. Ancak bu durum ülkemizde pek yaygýn deðildir. Onlarýn bu hareketli ve kabýna sýðmaz davranýþlarý ilerki yaþlarýna kadar devam edecektir.      

      Her insan yapýsýnýn olumlu ve olumsuz yönleri olduðu gibi zeki insanlarýnda olumsuz yönleri vardýr.

       ZEKÝ ÝNSANLARIN OLUMSUZ YÖNLERÝ:

       Sabýrsýz ve aceleci insanlardýr;

       Karþýlaþtýklarý yada yapmayý düþündükleri her iþi bir an evvel yapmayý isterler. Bu yüzden biraz aceleci ve tez canlýdýrlar. En ufak birþeyden hemen etkilenir ve birden reaksiyon gösterirler. Acelecilikleri onlarý bazen huysuz ve hýrçýn yapmaktadýr. Bu yönüyle insanlarla pek iyi anlaþtýklarý söylenemez. Hiç birzaman beklemeyi sevmezler, kaybedecekleri bir anlarý bile yoktur. Uyuþuk insanlar olmadýklarý söylense bile bazen garip bir þekilde tembel olabilirler. Eðer bir konuya karþý ilgisizlerse ona karþý çok durgun ve isteksiz olabilirler. 

Hayal kýrýklýðý ve umutsuzluða düþebilirler;

       Zeki insanlar çoðunlukla idealist insanlar olduklarý için amaçlarýna ulaþmada biraz sabýrsýz olabilirler. Bu onlarýn temel zaaflarýndandýr. Yolunda gitmeyen bir durum, beklenmediði bir olay onlarý çok çabuk  hayal kýrýklýðýna uðratabilir. Bu durumda büyük bir umutsuzluða düþerler ve bu onlarý oldukça mutsuz eder. Çoðu kez deprasyona girebilirler. Ýsteklerinin mutlaka olmasýný arzu ederler. Çok mükemmelci bir yapýlarý olduðu için bekledikleri sonuçlarý alamadýklarýnda bu onlarý son derece olumsuz etkiler.

Hayal kýrýklýðý ve mutsuzluða düþmüþ bilim ve düþünce adamlarý aylarca hatta bazen yýllarca insanlardan uzak yaþayabilirler. Onlarýn kendilerine gelmeleri için mutlaka sýcak ve yakýn dostlara ihtiyacý vardýr.

     Unutulmamalýdýr ki zeki insanlar artýlarýda eksileride çok fazla olan insanlardýr!  

    Menfaatlerine düþkün insanlardýr;

     Aslýnda bu tüm insanlar için söylenebilir. Ancak zeki insanlar diðer insanlardan bu konuda biraz ilerde durduklarý için, onlarda temelde kendine düþkün ve kendisini seven insanlar olduklarý için, menfaatlerine doðal olarak çok düþkün insanlardýr. Her zaman iþlerin kendi lehine geliþmesini isterler. Kiþisel menfaatlerinin olmadýðý iþlerden çoðunlukla uzak durmaya çalýþýrlar. Ancak bu durum tüm zeki insanlar için geçerli deðildir. O insanlar içersinde kendisinin farkýna varmýþ ve kendisini terbiye etmiþ insanlar bunun dýþýndadýr.

     Zekalarýna güvendikleri için aklýný pek kullanmaz;

      Zeki insanlar genellikle zekalarýnýn farkýnda olan insanlardýr. Bu onlar için hem olumlu, hemde olumsuz bir yöndür. Olumsuz olan yön; zekalarýný gereði gibi davranýþ içersinde bulunarak belli bir baþarý elde edebilirler. Ancak birçok kezde onlarda aklýný yeterince kullanma konusunda doðal bir tembelliðe iterler. Boþvercilik birçok konuda zeki insanlarýn önemli bir problemidir. Zekalarý ile her iþin üstesinden geleceðini sanýrlar, bu yüzden aklýný yoðun olarak kullanmazlar. Bu onlarýn, basit hatalarý yapmalarýna sebep olur. Ýleriye dönük plan program yapmayý ve disiplin içersinde yaþamayý pek sevmezler. Kolaycý ve uyanýk davranmayý severler. Çoðunlukla günü birlik yaþarlar. Ýleriye dönük aldýklarý kararlarý gerçekleþtiremezler.

             Sonuç olarak þunu söylemek gerekir ki; zeka Allah’ýn insanlara verdiði çok deðerli bir cevherdir. Ýnsanoðlu bu nimeti ne kadar iyi kullanýrsa sonuçta hem kendine hemde insanlýða yarar saðlayabilir. Ancak her insanýn karakterinde problem olduðu gibi zeki insanlarýnda birçok problemi vardýr. Eðer  o insanlar bu problemlerin üstesinden gelebilir, o yönlerini iyi bir þekilde terbiye debilirlerse sonuçta ortaya fevkalade iyi ve yararlý insanlar çýkabilir. Ancak bilinmelidir ki bu süreç burada anlattýðýmýz gibi kolay ve çabuk deðildir. Ýnsan ne kadar azimli ve sabýrlý olursa o kadar iyi olgunlaþacaktýr. Aslýnda temel kitabýmýz Kur’an’ýn da yapmak istediði bundan baþka birþey deðildir.

      Ne mutlu kendisini düzeltmeye ve olgunlaþtýrmaya çalýþanlara,

      ne mutlu Allah’ýn istediði ideal hale gelmeye çalýþanlara... 

[email protected]