Kýsaca diðer zamanlarda helal olan þeylerden günün bir bölümünde uzak durmak þeklinde tanýmlayabileceðimiz oruç ibadeti, bir ay boyunca hayatýmýzý kuþatan bir olgu haline gelmektedir. Mesnevîde Mevlâna, orucun dilinden, Oruç der ki; bu,helalden çekindi, bil ki harama ulaþmasýna artýk imkan yok. (Mevlâna, Mesnevî c. V, Ýstanbul, 2001, s. 19) diyerek bu ibadetin gereðince yerine getirildiðinde hayatýmýzdaki dönüþtürücü rolüne vurgu yapmaktadýr. Ýradesini haramlardan uzak kalma yönünde kullanabilen bir insanýn, bir daha haramla iþinin olmamasýndan daha doðal ne olabilir ki Ramazan ayýný oruç ibadetinin tüm gereklerini yerine getirmeye çalýþarak geçirmek, sair zamanlarda da hal ve hareketlerimize dikkatli ve özenli olmamýzý saðlayacaktýr. Nitekim ibadetten beklenen de insana deðer katmasýdýr.
Eðer çocuklarýmýz varsa, bu ayý onlara en iyi þekilde yaþatmanýn sorumluluðunu hissetmeli, ruhî yükseliþimize tanýklýk etmelerine ortam hazýrlamalýyýz. Çocuklarýmýza orucun sadece bedenî deðil, ayný zamanda ruhî bir arýnma olduðunu ancak yaþayarak gösterebiliriz.
Maddî ve manevî birçok faydasý bulunan oruç ibadetine, çocuklarýn, büyüklerini taklit etme isteðinin sonucu olarak, erken yaþlardan itibaren yöneldiði görülmektedir. Çocuðumuzun manevî eðitimi için son derece önemli olan bu yönelmenin iyi deðerlendirilmesi gerekir.
Öncelikle bu ayýn deðerinin Kuran-ý Kerimin bu ayda indirilmeye baþlanmasýndan kaynaklandýðý unutulmamalýdýr. (Bakara, 185) Kur'an'la buluþmamýz ve çocuklarýmýzý Kuranla buluþturmamýz için bu ay önemli bir fýrsattýr. Yetiþkinler camilerde ya da evlerde karþýlýklý Kuran okuma olarak bilinen mukabelelere devam etmek suretiyle Kuranla buluþmaktadýrlar. Bu buluþma sevincini çocuklarýmýza da yaþatabilmek için onlara özel Kuran okuma saatleri düzenlenebilir. Kuran okurken çocuklarýmýzý Kuranýn Arapça metni yanýnda Türkçesinden de haberdar etme gayreti içinde bulunursak kutsal kitabýmýzla buluþmamýzýn tam manasýyla gerçekleþmiþ olacaðýný söyleyebiliriz.
Çocuklar oruç ibadetine alýþtýrýlýrken, bedensel geliþimleri ve saðlýklarý göz önüne alýnmalýdýr. Oruç tutulan bir çevrede büyüyen, çocuklarýn kendiliðinden yetiþkinler gibi oruç tutmak istedikleri gözlemlenmektedir. Bu istek çocuklarýn, oruç ibadetine alýþtýrýlmasýnda kolaylaþtýrýcý bir unsur olmakla birlikte, çocuðun oruca dayanýp dayanamayacaðýný belirlemek çevresindekilere düþmektedir. Oruca alýþtýrma düþüncesiyle çocuklarýn zayýf düþmesine ve býkkýnlýk getirmesine neden olacak yaklaþýmlardan uzak durmak gerekir. Bununla birlikte, bedensel bakýmdan geliþmiþ, saðlýðý yerinde olan çocuklarýn bazý günler oruç tutmayý denemelerine izin verilmelidir. Okul hayatýnýn aksamamasý için, okul çaðý çocuklarýnda bu denemelerin hafta sonlarýna getirilmesi daha doðru bir tercihtir. Mükellef olmamakla birlikte yaptýðý ibadetin bilincinde olan çocuklarýn, baþladýklarý oruçlarý zorunlu nedenler olmadýkça bozmalarýna izin verilmemelidir. Bu sayede çocuk, baþlanan bir ibadete sonuna kadar devam edilmesi gerektiðini öðrenmiþ olacaktýr.
Ramazan ayý dýþýndaki zamanlarda günün her vaktinde doðal olan yeme-içme gibi eylemlerimizin, bu ayda niçin kýsýtlandýðýnýn mantýðýnýn çocuða izah edilmesi gerekir. Bunu yaparken, saðlýkla ilgili nedenlerin yaný sýra bedenimizin isteklerine hükmedebilmenin gerekliliðinin de altý çizilmelidir. Bu þekilde güçlenen irademizle þartlarýn bizi deðil, bizim þartlarý kontrol edebileceðimiz ve zorluklarý yenebileceðimiz söylenebilir.
Bilindiði gibi, yeme-içmeden bir müddet uzak kalmanýn faydasýyla ilgili en çok söylenen, fakirlerin ve muhtaç durumda olanlarýn hissettiklerini duyumsamaktýr. Ancak bu duyumsamanýn olabilmesi için iftar ve sahur sofralarýnda israftan kaçýnmak gerekir. Gün boyu aç kalan insanlarýn, acýkan doymam sanýr sözünü haklý çýkarýrcasýna hazýrladýðý sofralar, orucun mantýðýyla tezat teþkil etmektedir. Diðer taraftan iftar sofralarýnýn paylaþma ve dayanýþmaya katkýsý artarak devam ettirilmelidir. Her ne kadar son yýllarda büyük þehirlerde yerel yönetimler tarafýndan ramazan ayýna özel hazýrlanan çadýrlarda iftar sofralarý büyük kitlelere ulaþsa da; komþu ve akrabalara yönelik evlerde düzenlenen iftar davetleri geleneðine sahip çýkýlmalýdýr. Yüzyýlýmýzýn insanýn önemli korkularýndan biri haline gelen yalnýzlýk korkusunun önüne geçilmesinde, bu tip geleneklerin korunmasýna ihtiyaç vardýr.
Ramazan ayý boyunca yardýmlaþmak için her fýrsatý deðerlendirmeli, çocuklarýmýza da bu yardýmlara katýlma imkaný tanýmalýyýz. Çevremizdeki yoksul, kimsesiz ve düþkün insanlara karþý daha duyarlý olmalý, bu insanlara bir þekilde faydalý ola bilmenin yollarýný aramalýyýz.
En azýndan ziyaretlerde bulunmak suretiyle bu insanlarýn gönüllerini almalý, bu ziyaretleri mümkün olduðunca çocuklarýmýzla birlikte yapmaya özen göstermeliyiz. Çocuðumuza Ramazan ayýna özel bir sadaka olan fýtýr sadakasýnýn önemini anlatarak, bu sadakanýn tamamýný ya da bir kýsmýný harçlýðýndan demesini isteyebiliriz. Böylelikle çocuðumuzda bir ölçüde zekât ibadetinin de alt yapýsýný oluþturmuþ oluruz.
Oruçtan amacýn olgunlaþýp manevî yükseliþe ermek olduðunun bilincinde hareket edilmelidir. Çocuklarýn orucu sadece yeme içmeden uzak durmak þeklinde bir ibadet olarak algýlamalarýna izin verilmemelidir. Nitekim Peygamberimiz, Kim kötü söz ve davranýþlarý býrakmazsa, onun yemesini içmesini terk etmesine Allahýn ihtiyacý yoktur. (Tirmizî, c. III, no:707) diyerek; oruçluyken kötü söz ve davranýþlardan uzak durmanýn, yeme içme den uzak durmaktan daha önemli olduðunu ifade etmiþtir. Maalesef bazý insanlarýn, ramazan günlerinde diðer günlerden daha asabi davrandýklarý görülmektedir. Bu insanlar kaba ve kýrýcý davranýþlarýnýn mazereti olarak oruçlu olmalarýný ileri sürmek suretiyle, orucun ruhuna aykýrý hareket etmektedirler. Zira oruçlu insan durup dururken baþkalarýna sataþmak þöyle dursun, kendisine sataþýldýðý anlarda bile Ben oruçluyum. (Buharî, Savm, 5) demek suretiyle öfkesini dizginleyebilmelidir. Orucun irademizi güçlendirici rolü asýl bu noktada devreye girmektedir. Özellikle çocuklarýmýz, oruç ibadetinin bize saðladýðý anlayýþ, hoþgörü ve sükûneti gözlemleyebilmelidir. Bu çerçevede ramazan günlerini hayatý aðýr çekimde yaþýyormuþ gibi geçirmek de doðru deðildir. Ramazan ayý dýþýnda yeme-içmeyle geçen zamanlar baþta kitap okumak olmak üzere zihinsel, sosyal vb. aktivitelerle deðerlendirilebilir.
Sonuç olarak, gereðince deðerlendirilebilen bir Ramazan ayý, bireye maddî ve manevî birçok kazanýmlar saðlayacaktýr. Bu kazanýmlar, sadece bireyin kendisinde kalmamalý, baþta çocuklarý olmak üzere çevresindekilere de yansýmalýdýr.
|
