KUR’AN’A GÖRE KUR’AN’IN TEMEL ÖZELLİKLERİ |
Kur’an’a göre Kur’an’ın temel özellikleri kısaca şöyle sıralanabilir: |
02/11/2016 - 10:38 |
1-Kur’an Allah’tan gelen bir kitaptır
Bazıları Onun bir şair sözü veya bir kâhin sözü olabileceğini, Onun bir şeytanın ilhamı ve vesvesesi olabileceğini, Peygamberin uydurması olduğunu ileri sürmüşlerdir. Kur’an bunu kesin bir dille reddediyor.
"O, bir şair sözü değildir, bir kâhin sözü de değildir. Siz pek az düşünüyorsunuz. O âlemlerin Rabbından indirilmedir." (Hâkka 69 /41-43)
Kur’an Allah’ın kelâmıdır. Allah’tan Hz. Muhammed’e 23 yıl boyunca vahiy yoluyla indirilmiştir. “Bu Kur'an, Rahman, Rahim tarafından indirilmedir.” (Fussilet, 41/2)
“Bu Kur’an, Allah’tan (indirilmiş olup) başkası tarafından uydurulmamıştır. Fakat o, kendinden öncekileri doğrulayıcı ve Kitab’ı (Allah’ın Levh-i Mahfuz’daki yazısını) açıklayıcı olarak, indirilmiştir. Bunda hiçbir şüphe yoktur. (O) âlemlerin Rabbi tarafındandır.” (Yûnus 10/37. Ayrıca bkz. Nisâ 4/82. Neml 27/6. Hâkka 69/44-47. Şuarâ 26/210- 211)
2-Kur’an benzersiz bir kitaptır
Kur’an, bilinen kitaplara benzemez. Kur’an edebiyat değil, hayattır. Yani Kur’an hayata müdahele için vardır. Ona belli bir konuda yazılmış kitap olarak değil, hayatı inşa eden bir hidâyet kitabı olarak bakmak gerek. Beşerden ve meleklerden hiç kimse onun gibi bir kitap yazamaz, getiremez. “Kulumuza indirdiğimiz Kuran'dan şüphe ediyorsanız, siz de onun benzeri bir sure meydana getirin; eğer doğru sözlü iseniz, Allah'tan başka, güvendiklerinizi de yardıma çağırın.
Eğer, yapamazsanız -ki hiçbir zaman yapamayacaksınız- o hâlde yakıtı insanlarla taşlar olan ateşten sakının. O ateş kâfirler için hazırlanmıştır.” (Bekara 2/23-24)
3-Kur’an hem hikmet hem de hüküm kitabıdır
Hem akla, hem kalbe, hem de vicdana hitap eder. Bütün bunlarla birlikte aslında insan ve toplum hayatını inşa etmek istemektedir.
“Şüphesiz o, Bizim katımızda Ana Kitap'ta mevcut, yüce ve hikmet dolu bir Kitap'dır.” (Zuhruf 43/4. Lukman 31/2)
4-Kur’an yol gösterici bir kitaptır
Kur’an, bütün insanlar ve bütün zamanlar için kurtuluş ve hidâyet rehberidir. Hidâyet/Hüdâ kelimesinin anlamından hareket edersek o, herkes için kılavuzdur diyebiliriz. İnsanlara hayatları boyunca takip etmeleri gereken esasları, yasaları gösteren ve onları teşvik eden bir kitaptır.
-Kur’an, önceden gelen ilâhî kitapları doğrulayıcı olarak, kıyâmete kadar gelecek olan her kesimden, her kültürden insan için rehberdir, onlara doğru yolu gösterir. (Bekara 2/185)
-Kur’an, Rabbine teslim olup, O’na hakkıyla kulluk yapmak isteyen, O’na ulaşmak için yollar arayan müslümanlara kılavuzluk eder, onlara esenlik ve cennet yollarını gösterir.
“Andolsun biz onlara, bilerek açıkladığımız bir kitabı, inanan bir toplum için bir yol gösterici ve rahmet olarak getirdik.” (A’raf 7 /52. Ayrıca bkz. Mâide 5/15-16. Nahl 16/89)
“... Ve o, müminler için gerçekten bir hidayet rehberi ve rahmettir.” (Neml 27/76-77. Ayrıca bkz. Nisâ 4/174-175. Bekara 2/97. A’raf 7/203. Yûnus 10/57. Yûsuf 12/111. Câsiye/20)
-Kur’an, Allah’a karşı sorumluluk bilinci duyan, kulluk görevlerinin farkında olan, Rabbinin yasaklarını çiğnemekten sakınan kimselere kılavuzdur.
“Bu (Kur’an), insanlar için bir açıklama, Allah’a karşı gelmekten sakınanlar için bir hidayet ve bir öğüttür.” (Âli İmran 3 /138. Ayrıca bkz. Bekara 2/2)
-Kur’an, Allah’ın razı olacağı amelleri yapan, yaptığı her işini güzel ve sağlamca yapan, Allah’ı görüyor gibi ibadet eden muhsinler için de yol göstericidir.
“Elif-Lâm-Mîm. Bunlar, hikmet dolu Kitab’ın; iyilik yapanlara bir hidayet ve rahmet olarak indirilmiş âyetleridir.” (Lukman 31/1-3)
5-Kur’an insanlığı karanlıktan aydınlığa çıkaran bir nûrdur
Hayat, karanlık bir yol yürümek, çölden çıkmak bir vahaya çıkmak ise Kur’an bunun için bir ışık/nûr, bir kılavuzdur. İnsan tek başına ne faziletleri ve ne güzel ahlâkı bulabilir, ne sorunlarına köklü çözüm bulabilir. İnsan kılavuzsuz bu hayat denilen uzun karanlıkta güvenle yürüyemez.
Kur’an bütün zamanlar ve mekânlar için bir ışıktır/nûrdur.
“Elif Lâm Râ. Bu Kur’an, Rablerinin izniyle insanları karanlıklardan aydınlığa, mutlak güç sahibi ve övgüye lâyık, göklerdeki ve yerdeki her şey kendisine ait olan Allah’ın yoluna çıkarman için sana indirdiğimiz bir kitaptır. Şiddetli azaptan dolayı vay kâfirlerin hâline.” (İbrahim 14/1-2)
“Ey kitap ehli! Artık size elçimiz (Muhammed) gelmiştir. O, kitabınızdan gizleyip durduğunuz gerçeklerden birçoğunu sizlere açıklıyor, birçoğunu da affediyor. İşte size Allah’tan bir nûr ve apaçık bir kitap (Kur’an) gelmiştir.” (Maide 5/15. Ayrıca bkz. Bekara 2/257)
6-Kur’an huzur ve şifa veren bir kitaptır
Kur’an, müslümanlar için bir huzur (sükûnet) kaynağıdır. Müslümanların kalpleri onunla doyar, gözleri onunla aydınlanır, onunla güçlenirler, onunla teselli olurlar. Kur’an, manevi hastalıkların, kalp paslarının, sapıklık marazlarının, günah takıntılarının, vesvese sapmalarının, bunalımların şifasıdır.
Kim Kur’an’a yaklaşırsa, kim onun davetine uyarsa, kim onun ölçüleriyle hareket ederse, kim onu hayatına uygularsa; onun için ilaç olur, ona şifa verir, onun manevi hastalıklarını tedavi eder.
“Ey insanlar! İşte size Rabbinizden bir öğüt, kalplere bir şifâ ve inananlar için yol gösterici bir rehber ve rahmet (olan Kur’an) geldi.
De ki: “Ancak Allah’ın lütuf ve rahmetiyle, yalnız bunlarla sevinsinler. Bu, onların toplayıp durduklarından daha hayırlıdır.” (Yûnus 10 /57-58. Ayrıca bkz. İsrâ 17/82. Fussilet 41/44)
7-Kur’an bütün insanlık için rahmettir
Kur’an, hangi yöne gideceğini ve ne yapacağının bilemeyen, şaşkınlık içinde bocalayan insanlara doğru yolu gösterdiği gibi, onu tehlikelere karşı uyarır, ahirete hazırlar, mutluluğun reçetesini verir. Bütün bunlar da insanlık için rahmettir. Daha doğrusu Allah’ın Rahman ve Rahîm isminin sonucudur.
“Andolsun biz onlara, bilerek açıkladığımız bir kitabı, inanan bir toplum için bir yol gösterici ve rahmet olarak getirdik.” (A’raf 7/52)
“(Ey Muhammed!) Onlara (istedikleri) bir âyet getirmediğin zaman (alay ederek) derler ki: “Onu (da) bir yerlerden derleyip toplasaydın ya.” De ki: “Ben ancak Rabbimden bana vahyedilene uymaktayım. Bu (Kur’an âyetleri), Rabbinizden gelen basiretlerdir (Gönül gözlerini aydınlatan nurlardır). İman edecek bir topluluk için bir hidayet kaynağı ve bir rahmettir.” (A’raf 7/203. Ayrıca bkz. Nahl 16/64, 89. Ankebût 29/51)
8-Kur’an, bir öğüt/bir uyarıdır
Kur’an’ın isimlerinden biri de ‘ez-Zikr’ veya el-Tezkira’dır. Yani hatırlatan, öğüt veren ve uyarandır.
İnsan yapısı gereği unutkandır. Niçin yaratıldığını, dünyadaki görevlerini, kulluk yaptığı zaman neler kazanacağını, isyan ederse neler kaybedeceğini, iyiyi ve kötülüğü unutur. Dünya hayatına dalar öleceğini unutur. Dünya zevkini tadar, sonsuz mutluluk aklına gelmez. Günahları sevimli ve zevkli bulur ahiret cezasını unutur. Gençliğine ve kuvvetine aldanır, ihitiyarlığı ve zayıf düşmeyi unutur. Peşin kârlar gözünü boyar, ebedî kazançları unutur. Maddiyata aldanır, Ğayb olan şeyleri unutur. Ömrüne aldanıp imtihan için yaratıldığını unutur. Yeryüzünün her şeyini kullanır ama yerin ve göklerin sahibini ve O’na şükretmeyi unutur.
Kur’an ise sürekli bunları hatırlatır ve insanın aklını başına almasını ister. (Müzemmil 73/19. Müdessir 74 /54-55)
Kur’an, bütün insanlar için, (Yûnus 10/57. Zümer 39/27. İbrahim 14/52), âlemler için ( En’am 6/90. Ayrıca bkz. Yûsuf, 12/103-104. Sâd, 38/86-87), mü’minler için A’raf 7/2. Zariyât 51/55. Bekara 2/221, 231. Âli İmran 3/118-120), muttakiler için (Hâkka 69/48. Nûr 24/34. Tâ-hâ 20/1-3. Âli İmran 3/138-139. Kâf 51/45) bir öğüttür, bir hatırlatmadır, bir uyarıdır.
Kur’an ölülerin ruhlarını rahatlatmak için değil diri olanları uyarmak, uyandırmak, dirilmek, hayat vermek için inzal edilmiştir.
“Biz, o Peygamber’e şiir öğretmedik. Bu, ona yaraşmaz da. O(na verdiğimiz) ancak bir öğüt ve apaçık bir Kur’an’dır.
Aklen ve fikren) diri olanları uyarması ve kâfirler hakkındaki o sözün (azabın) gerçekleşmesi için Kur’an’ı indirdik.” (Yâsîn 36/69-70. Ayrıca bkz. En’am 6/155-157)
-Kur’an hem müjdeleyen hem de uyarak bir kitaptır
Kur’an, kötü insanları, zalimleri, inadına inkâr edenleri; kötü sonuçlarla, rahmeti kaybetmekle, cehennem cezasıyla uyarıyor. İman edip salih amel işleyenleri ise güzel sonuçlarla, ilahî ödüllerle, sonsuz kurtuluş ve cennetle, Allah’ın sevgi ve rahmetiyle müjdeliyor.
Kur’an, kendisine uymayanları mutsuzluk, zarar etme ve sonsuz ceza ile tehdit ederken; müslümanlara Allah’ın hoşnutluğunu, dünya ve âhiret mutluluğunu, güzellikleri, sonsuz kurtuluşu muştuluyor.
“İşte böylece biz onu Arapça bir Kur’an olarak indirdik ve Allah’a karşı gelmekten sakınsınlar, yahut onlara bir uyarı versin diye onda tehditleri teker teker sıraladık.” (Tâ-hâ 20/113. Ayrıca bkz. Fussilet 41/2-4
9-Kur’an mü’minler için başvuru/ana kaynak kitabıdır
İslâmı din olarak seçenlerin her konuda referans aldıkları temel kaynak Kur’an’dır. Müslümanlar helâl ve haram ölçülerini, inanç esaslarını, ahlâk ilkelerini, değer yargılarını, mutluluğun prensiplerini ondan alırlar. Nefislerini onunla arındırırlar, kalplerini onunla doyururlar. Hayatın anlamını, ölümden sonrasını ondan öğrenirler. Hayatlarına ve davranışlarına ait hükümleri Kur’an’dan alırlar, ya da Kur’an’a göre hükmederler.
“Gerçekten bu Kur’an en doğru olan yola götürür ve iyi işler yapan mü’minler için büyük bir mükâfat olduğunu ve ahirete inanmayanlar için elem dolu bir azap hazırladığımızı müjdeler.” (İsrâ 17/9-10. Ayrıca bkz. Nahl 16/89. Yûsuf 12/111)
10-Kur’an Hakkı batıldan ayıran bir ölçüdür (Furkan’dır)
Kur’an’ın bir adı da Furkan’dır. Hakkı batıldan, doğruyu yanlıştan, hidâyeti sapıklıktan ayırır. Kur’an, müslümanlar için her konuda şaşmaz ölçüdür, mihenk taşıdır.
“Âlemlere uyarıcı olsun diye kulu Muhammed'e Furkan'ı indiren, göklerin ve yerin hükümranlığı kendisine ait olan, hiç çocuk edinmeyen, mülkünde ortağı bulunmayan, her şeyi yaratıp ona bir nizam veren ve mukadderatını tayin eden Allah, yüceler yücesidir.” (Furkan 25/1-2)
“(O sayılı günler), insanlar için bir hidayet rehberi, doğru yolun ve hak ile batılı birbirinden ayırmanın apaçık delilleri olarak Kur’an’ın kendisinde indirildiği Ramazan ayıdır…” (Bekara 2/185. Ayrıca bkz. Nisâ 4/59)
Kur’an aynı zamanda açık/anlaşılır bir kitaptır. Kur’an hem gerekli konuları açıklayıcı ve hem de Allah’tan bütün insanlara gelen sağlam belgedir. “Elif Lâm Râ .Bunlar, apaçık Kitab’ın âyetleridir.” (Yûsuf 12/1)
11-Kur’an insanlara bir duyurudur
Kur’an, insanlara gerçekleri en uygun bir dille, ikna edici bir üslupla, uyaran ve müjdeleyen bir metodla, en etkileyici bir dille duyuran ilahi bir tebliğdir.
“Bu (Kur'an), insanlara bir tebliğdir. (İnsanlar), bununla uyarılsınlar; O'nun yalnız Tek tanrı olduğunu bilsinler ve sağduyu sahipleri öğüt alsınlar diye (gönderilmiştir).” (İbrahim14/52)
“Biz onların ne dediklerini çok iyi biliyoruz. Sen, onlara karşı bir zorba değilsin. O hâlde sen, benim uyarımdan korkan kimselere Kur’an ile öğüt ver.” (Kâf 50/45)
12-Kur’an teori kitabı değil, pratik kitabıdır
Kur’an sadece okunan, dinlenilen, ruhlara şifa vermesi için kendisinden yararlanılan, ya da hastalar veya ölüler için okunan bir kitap değil; bir hayat kitabıdır. İçerisindeki ilkeler, helâl ve haram ölçüleri, ahlâkî kurallar, ibadetle ilgili hükümler uygulanmak, bizzat hayatta yaşanmak içindir.
Kur’an öncelikle insanları inanç, zihniyet ve görüş açısından yetiştirir, sonra da müslümanların kendisine uygun yaşamalarını ister.
Önce iman, ikna olma, kabul etme; sonra da emre teslim olma...
Yani inanılan Kur’an ilkelerini hayata aktarma. Allah’ın koyduğu ölçülere uygun davranma...
Kur’an kendisine uymayanlara pek fayda sağlamaz. Onu yüzünden veya ezbere okumak sevap olsa bile; asıl amaç onu sadece okumak değil, ölçülerine uygun yaşamaktır, onu hayat haline getirmektir.
“Sen, sana vahyedilene sımsıkı sarıl. Şüphesiz sen, dosdoğru yoldasın. Doğrusu Kur'an, sana ve kavmine bir öğüttür. İleride ondan sorumlu tutulacaksınız.” (Zuhruf 43/43-44.
“Rabbinizden size indirilene uyun. Onu bırakıp başka dostlara uymayın. Ne kadar da az öğüt alıyorsunuz!” (A’raf 7/3. Ayrıca bkz. Tâ-hâ 20/124. Nahl 16/97)
21.10.2016 / Zaandam |